ТЫВА ЧУРТУ БЕДИК ТУРЗУН!

  Төөгүвүс уксаа-дөзү

 Төнүп-чидип хайлы бербээн,

 Ак сүттү алгап-йөрээн

 Амылыг бойдус төлдери бис.

 Тайга-таңды ээзи дег,

 Тырың-мөге оолдарывыс

 Тыва чурттуң делгеми дег

 Тынган хөрээ хостуг чорзун!

 Мөңге дириг уран тоолду

 Бөгүн чонга ыдып чоруур

 Эңгимелиг тайга чурттуг

Эрте-шагның улузу бис.

Тел ыяш будуу ышкаш

Тыва кыстар дүжүткүр болзун!

Дээривис дег делгем-шөлээн

Тыва чурту бедик турзун!

Ада-өгбе ызыгуурдан

Аалын кагбаан бурун чон бис.

Төре херээн элип-туткан

Төлдерлиг бис, ноянныг бис.

 2007 ч., декабрь 27

                    шүлүктеринче>>>

Зоя Алдын-ооловна НАМЗЫРАЙ

КЫСКА НАМДАРЫ        

1941 чылдың сентябрьның 7-де Барыын-Хемчик кожууннуң Шекпээрге мал-чер ажыл-агыйлыг өг-бүлеге төрүттүнген. Ава-ачазы Куулар Намзырай Дажы-Серенович, Донгак Чанчываа Дондуковна – Тываның баштайгы аар-үлетпүрүнүң эгези – алдын уургайларының – баштайгы ажылчыннары чораан.

  1957 чылда Кызыл-Мажалык ортумак школазының 8 клазын дооскаш, Тыва областьтың Культура Министерствозунга ажыттынган 1 чыл чартык библиотекарлар курзун дооскан. 1958-1961 чылдарда Барыын-Хемчиктиң партия райкомунуң библиотеказынга, 1961-62 чылдарда Бай-Хаактың район библиотеказынга ажылдавышаан, Канскиниң библиотека техникумунга өөренип чораан. Ооң соонда Кызылдың Башкы институдунга тыва дыл, литература кафедразының лаборантызы; Бүгү-эвилелдиң театр ниитилелиниң библиотеказынга; Тываның ном үндүрер черинге ажылдааш, 1998 чылда хүндүлүг дыштанылгаже үнген.

         Чогаал ажылын 1957 чылда эгелээн. Ынчан «Москва», «Бора-коданнар», «Анай-Хаак» деп шүлүктер «Сылдысчыгаш», «Тываның аныяктары» солуннарынга парлаттынгылаан. Тыва чогаалчыларның парлалга органы – «Улуг-Хем» альманагынга 1961 чылдан эгелеп шүлүктери парлаттынган. Шүлүктериниң орус дылда очулгалары «Огонек», «Дружба народов», «Пионер» сеткүүлдеринге, «Улуг-Хем» альманагынга С.В. Козлова, Ю. Вотяковтуң, Г.И. Принцеваның, Э.Б. Цаллагованың, Б.Прудниковтуң, И.П. Принцеваның, С. Өндүрнүң очулгалары-биле, база ол ышкаш моол, якут дылдарда чыынды номнарга чогаалдары үнгүлээн. Тываның чогаалчыларының «Поэты славят Туву» деп шүлүк номнарынга С.В. Козлованың очулгалары-биле «Саян даглары» болгаш өске шүлүктери кирген... Тываның Чогаалчылар эвилелиниң кежигүнү.

                    АЗИЙ ЧҮРЭЭ БУРУН ТЫВАМ 

                Харлыг дүвү улдап-ширбип хадып эртер

                Кадыр Саян ханаланып хаажылаан

                Угбашкы дег ийи хемнер каттышкаштың

                Улуг-Хем бооп улуг оруун изеп алган.

                Азий диптиң сүлде-чүрээ, бурун Тывам,

                Ам-даа мандып мөңгежи-ле, чечектел-ле!

                Арга-эзим мөөрүктерде аңы, кужу

                Алдын, мөңгүн казымал байлаа эгээртинмес,

                Меңги, булук сыннарында чуңма-телер

                Бедиктерден шораан харап шөлээн чоруур.

                Аржаан суглар, арыг хөлдер каракталган

                Аалым, өргээм, Тывам, Тывам, мөңгежи-ле, чечектел-ле!

                Челер, маңнаар аъттар мунуп чарыштырган

                Чеди чүзүн малын малдаан араттарның

                Хорагай дег чуртун алгаан хөөмей-сыгыт

                Хомус-биле аяннажып диңмиттелген.

                Эзирлештир девип үнер начыннарлыг

                Эчис-чолга алгаттырып чурттап чор бис.

                                                                   шүлүктеринче>>>